مقصر هجوم مردم به طبیعت کدام مجری تلویزیون است؟!

به گزرش خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این پانل تخصصی با حضور ناصر کرمی - کارشناس محیط زیست گردشگری ‌-، محمدعلی اینانلو - کارشناس گردشگری ‌-، اسماعیل کهرم - کارشناس محیط زیست‌ -، هوشنگ ضیایی - کارشناس گردشگری و محیط زیست ‌-، مدیرکل میراث فرهنگی و گرشدگری آذربایجان غربی، معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی‌، رییس اتاق بازرگانی این استان و همچنین مارچلو نتاریانی - نماینده‌ی سازمان جهانی جهانگردی - و همچنین جمعی از اعضای انجمن‌های صنفی راهنمایان تور در اتاق بازرگانی آذربایجان غربی برگزار شد.

بررسی نقش راهنمایان تور در توسعه‌ی پایدار گردشگری هدف این پانل بود که ناصر کرمی - مدیر این پانل - درباره‌ی آن بیان کرد: معتقدم توسعه‌ی سفر با تور، مشکل حادی برای ایران نیست. آنچه به‌عنوان تغییر دیده می‌شود از جنس تصرف و آلودگی است و تردیدی نیست تداوم این روند لطمه‌ی زیادی به طبیعت ایران می‌زند.

او افزود:‌ یک نمونه از این تخریب‌ها، ناشی از سفر با اتومبیل‌های دو دیفرانسیل است که راه را برای ورود ماشین‌های معمولی‌تر به نقاط صعب‌العبور مانند بیابان باز می‌کند و شرایط را به‌گونه‌ای کرده که مثلا گردشگری کویر که در همه جای دنیا نوعی گردشگری تخصصی است در ایران به گردشگری انبوه تبدیل می‌شود.

در ادامه، کرمی این پرسش را مطرح کرد که آیا توسعه‌ی طبیعت‌گردی به طبیعت ایران لطمه می‌زند و سپس از کارشناسان حاضر خواست تا دیدگاه خود را مطرح کنند.

هوشنگ ضیایی - جانورشناس و کارشناس اکوتوریسم - که نخستین موسسه‌ی توریسم را در ایران راه‌اندازی کرده است، گفت: ما کشور جالبی از نظر تنوع زیستی داریم، ولی متأسفانه از نظر حفاظت جزو کشورهای آخر هستیم، چون اطلاعات زیادی درباره‌ی طبیعت، حیات وحش و آثار باستانی نداریم.

وی اظهار کرد: دیدگاهی بی‌مورد درباره‌ی حیوانات در میان ایرانی‌ها وجود دارد، چون در دوران کودکی، همیشه ما را از این موجودات می‌ترسانند. بنابراین بیشتر مردم ما با طبیعت بیگانه هستند و نسبت به حیوانات احساس دشمنی دارند.

او سپس ادامه داد: ما در حال حاضر مشکل گردشگری پایدار نداریم، بلکه مشکل‌مان از بین رفتن طبیعت و آثار باستانی است و فقط راهنمایان تور می‌توانند مردم را آموزش دهند.

ضیایی به ظرفیت پرنده‌نگری در استان آذربایجان غربی اشاره کرد و افزود: ترکیه سالانه هزاران گردشگر را با هدف پرنده‌نگری به کشورش جذب می‌کند و مردمش هم با علاقه، این طبیعت را حفظ می‌کنند. در حالی که سالانه هزاران درنا به ایران مهاجرت می‌کنند، اما کسی از وجود آن‌ها خبر ندارد.

در ادامه‌ی این بحث، اسماعیل کهرم - کارشناس محیط زیست - با تایید حرف‌های ضیایی لطیفه‌ای را تعریف کرد و گفت: یک نفر چندبار در امتحان رانندگی شرکت کرد و رد شد. وقتی خسته شد تصمیم گرفت بدون گواهینامه رانندگی کند، اما چند قدم پایین‌تر پلیس او را گرفت؛ ولی شخص معترض شد و گفت: مگر گواهینامه دادید که بگیرم. حالا ما مگر به مردم آموزش داده‌ایم که معترض شویم آن‌ها به درنا علاقه‌ای ندارند. ما از کانال‌های تلویزیون چه بهره‌برداری‌ای کرده‌ایم، چقدر به مردم آگاهی داده‌ایم؟

او در ادامه خطاب به راهنمایان تور گفت: می‌دانید چه وظیفه‌ی سنگینی برعهده شماست‌، با ارزش‌ترین چیز، جان انسان است که اگر غفلت کنید در معرض خطر قرار می‌گیرد. باید از هر وسیله‌ای که در اختیار دارید برای افزاش آگاهی مردم نسبت به منطقه، محیط زیست‌، حیات وحش و عوارض طبیعی استفاده کنید.

کهرم با بیان این‌که ما در زمینه‌ی اکوتوریسم پیشرفت کرده‌ایم، ادامه داد: گردشگر برای دو هدف اصلی به ایران می‌آید یا فولکلور یعنی دیدن خانه‌های تاریخی‌، تخت جمشید‌، بازار وکیل‌ و ... یا برای تماشای عوارض طبیعی مانند دریاچه‌ی پریشان، تالاب ارژن،‌ میانکاله، و دریاچه‌ی ارومیه که حفظ پدیده‌ها و منابع گردشگری وظیفه‌ی دولت و ملت است. پایه‌های گردشگری طبیعی نگهداری از مواهبی است که تا به حال صحیح به‌دست ما رسیده و متأسفانه ما نشان داده‌ایم چطور آن‌ها را نگه می‌داریم مانند دریاچه‌ی ارومیه.

در ادامه، محمدعلی اینانلو با سپاس از آرش نورآقایی - مجری برپایی جشن راهنمایان تور - گفت: به‌خاطر عُرضه‌ای که این جوانان نشان دادند تشکر می‌کنم، چون ما وقتی نمی‌توانیم یک تیم 11 نفره را در زمین فوتبال هدایت کنیم، راهنمایی، حفظ و انسجام 800 نفر کار بزرگ است.

او سپس در پاسخ به ایرادی که اسماعیل کهرم از تلویزیون گرفت‌، اظهار کرد: این موضوع را قبول دارم که از همه‌ی کانال‌های تلویزیون واقعیت را به مردم منتقل نکرده‌اند، همیشه هم به این موضوع اعتراض کرده‌ام. وقتی شبکه‌ی مستند را راه‌اندازی کردند خوشحال شدم، ولی این شبکه هم مستندهای خارجی را پخش می‌کند. پس چطور مردم با حیات وحش ایران می‌توانند آشنا شوند. واقعیت را منتقل نمیکنند؟ و آنوقت شما اعتراض میکنید؟ و بعدش چی میشود؟ هیچی شکارچی خوش و خرم از بیان نشدن واقعیت ها؟!

وی سپس از متولی فرهنگ‌سازی در طبیعت، یعنی سازمان حفاظت محیط زیست ایراد گرفت و گفت: سال‌های طولانی است که در اختلاف با آن‌ها هستیم و نشان داده‌اند که همواره با بگیر و ببند نمی‌توانند موفق باشند. جدی؟ میشه یه بار دیگه یه نفر از آخرین خاطره شکار آقای ایناننلو سوال بپرسند؟ مثلا 9 ماه پیش چه خبر بود؟ البته حفظ و نگهداری فقط در وظیفه‌ی این سازمان نیست. حفاظت آن‌چنان که در اصل 50 قانون اساسی آمده، وظیفه‌ی تک‌تک ماست.

اینانلو نقش راهنماهای تور را علاوه بر رسانه‌ها، در اطلاع‌رسانی و آموزش گردشگران مفید دانست و افزود: همان کسی که روی سنگ‌نگاره‌های ساسانی با رنگ می‌نویسد، شخصی است که شاخه‌ی سوسن چلچراغ را می‌شکند و شکم خرس را پاره می‌کند. و آن کس که آموزش شکارچی گری میدهد ممکن است شکارچی را پرورش داده باشد که یک محیط بان را بکشد؟! راهنما می‌تواند با آموزش، رفتار درست را به این افراد یاد دهد.

به گزارش ایسنا‌، کرمی در ادامه، این پرسش را مطرح کرد که وضعیت موجود محیط زیست ناشی از توسعه‌ی گردشگری، چقدر نگران‌کننده و خطرناک است که ضیایی در پاسخ گفت: مردم به طبیعت‌گردی علاقه‌مند شده‌اند و خیلی امیدوارم در آینده‌ی نزدیک، آن‌ها به آگاهی لازم درباره‌ی حفاظت از طبیعت برسند.

کرمی در این میان اظهار کرد: اگر کاری کنیم که مردم با تور سفر کنند سفرها کنترل‌شده‌تر خواهد بود و حتا روی عوارض ویلاسازی و زمین‌خواری هم تأثیر مثبت خواهد گذاشت.

ضیایی در عین تأیید این سخنان، بیان کرد: ما مرنجاب را تبلیغ کردیم، اما حالا به زباله‌دانی تبدیل شده، آن‌هایی که خارج از تور می‌آیند سبب این آلودگی هستند تنگه‌ی واشی هم یکی از همین جاهاست.

کهرم نیز درباره این بحث اعلام نگرانی کرد و گفت: فکر می‌کنم گردشگر ناپخته خیلی به طبیعت خسارت می‌زند. ما تا کنون هرجا را معرفی کرده‌ایم مملو از جمعیت شده‌ است و دیگر از این کار واهمه داریم.

در این میان، اینانلو و کهرم با اشاره به ایرج میلانی که در این همایش حضور داشت، به مزاح گفتند که او در این‌باره مقصر است.

کهرم سپس ادامه داد: ما این رفتار را نداریم که به پوشش گیاهی و جانوری یک منطقه دست نزنیم. ما نگران این رفتار هستیم که مناطق را افشا نکنیم، چون می‌دانیم از زباله انباشته می‌شود. خود آقای اینانلو در شناساندن جنگل ابر به ایرانی‌ها چه کرده است؟ الان جنگل ابر را ببینید که کف آن با زباله فرش شده است.

کرمی هم به مزاح گفت: پس بگویید آقای اینانلو قاتل ابر است. ای کاش محمد درویش هم بود و به واقعیت و به تلخی میگفت که ...

کهرم بیان کرد: من آقای اینانلو را از این جهت مقصر دانستم که او آقای میلانی را مقصر دانست؛ ولی خواستم بگویم دست ما هم در این زمینه تمیز نیست.

او در ادامه‌ی سخنانش، راهنما را معلم یک مدرسه دانست که با رفتارش، ناهنجاری‌های اعضای گروه را اصلاح می‌کند.

در ادامه‌ی این بحث، محمدعلی اینانلو گفت: من نگران این نیستم که گردشگر به طبیعت لطمه بزند چون هنوز گردشگری در کشور ما شکل نگرفته است. آنچه به طبیعت ما لطمه می‌زند گردشگران غیرواقعی هستند. راه حل رفع این مشکل نیز تلاش مسئولان و رسانه‌ها برای هدایت مردم به سفر با تور است. این شکل سفر کردن هزینه،‌ آلودگی‌، مصرف سوخت و تصادفات جاده‌یی را کم می‌کند.

کرمی پس از این سخنان، درباره‌ی تخریب جنگل ابر توضیح داد‌: اگر این جنگل خراب شده به‌خاطر گسترش موج علاقه‌مندی به سفر به مقاصد جدید است. قطعا برای کنترل، بهتر است مسافر در زمان و مقاصد گسترده‌تری به سفر برود.

در ادامه‌ی این بخش، یکی از راهنمایان اکوتوریسم به معضل انباشت زباله در مناطق طبیعی اشاره کرد و گفت: فکر می‌کنم این جشن سبب تولید 28هزار قطعه ظرف یک‌بار مصرف و وارد کردن 140 کیلوگرم زباله به شهرستان ارومیه شده باشد. در حالی که شعار ما تولید نکردن زباله بود.

او از مدرسان اکوتوریسم که در این نشست حضور داشتند گلایه کرد که چرا بخشی آموزشی را با موضوع زباله به‌عنوان سرفصل به راهنمایان تور اختصاص نداده‌اند.

کرمی در این‌باره توضیح داد:‌ این مسأله به‌خاطر فشرده شدن مباحث درسی است.

او سپس اضافه کرد: متوسط استاندارد تولید زباله در همه جای دنیا توسط یک شهروند، نیم کیلوگرم و در ایران یک کیلوگرم است. همه جای دنیا 70 درصد زباله‌ها خشک و 30 درصد آن‌ها تر است؛ ولی در ایران این موضوع برعکس است این یعنی اسراف شدید مواد غذایی در کشوری که متوسط دریافت جوی آن یک‌سوم کره‌ی زمین است و برای تولید غذا مناسب نیست.

در این بین، یکی از روزنامه‌نگاران متذکر شد که با این حجم تولید زباله توسط گردشگران غیرواقعی گمان نمی‌کنم آن‌قدر وقت داشته باشیم که آموزش دهیم تا این مشکل حل شود.

اینانلو نیز این فوریت را به رسمیت شناخت و گفت: فکر می‌کنم رسانه‌ها در این‌باره نقش مهمی دارند و باید زودتر این کار را شروع کنند.

او سپس از انجمن صنفی راهنمایان تهران خواست که یک طرح آموزشی بنویسد تا در تلویزیون مطرح شود.

در ادامه‌ی این نشست، مارچلو نتاریانی - نماینده‌ی سازمان جهانی جهانگردی - گفت: این بحث‌ها در کشور من (ایتالیا) به دوره‌ی قبل مربوط می‌شود؛ ولی می‌توان مثال‌هایی برای شما آورد که راه حل باشد. مثلا در کشور کاستاریکا که دنبال توسعه‌ی گردشگری روستایی بود از انواع روش‌های بازاریابی برای جذب نوعی گردشگر متناسب با این هدف بهره‌برداری شد. بنابراین آن‌ها با بخش‌های مختلف زنجیره‌ی گردشگری ارتباط گرفتند و نقش‌ها را برای آن تعریف کردند. این استراتژی پس از 10 سال، کاستاریکا را به کشور نمونه در گردشگری طبیعی تبدیل کرد.

کرمی در این بین گفت: در یک فصل سند ملی طبیعت‌گردی به این موضوع پرداخته شده، ولی مشکل ما اکنون گردشگری انبوه است که تخریب وارد می‌کند.